Düşünmenin gruplandırılması

[anchebout]

Düşünmenin gruplandırılması

Beynin fonksiyonu olan düşünme, iki farklı seviyede ortaya çıkmaktadır. Düşük seviye ve yüksek seviye. Düşük seviyede düşünme; bir bilgiyi öğrenme ve alışkanlık haline getirmekten ibaret iken, yüksek seviyede düşünme ayrıca, bilginin analiz, sentez ve değerlendirilmesi aşamalarını da kapsamaktadır (Bloom BS, 1984, Cotton K, 1991).

Başka bir tanımlamayla düşünme şekilleri, ?geri planda düşünme (background thinking), otomatik düşünme veya idare edici düşünme? ile ?bilinçli düşünme? olarak da sınıflandırılır. ?Geri planda düşünme, günlük yaşamın akışı içerisinde otomatik olarak yapılan idare edici bir düşünmedir. Trafikte araç kullanmaya benzetilir. Davranışlara trafikteki diğer araçlara göre anlık kararlar verilir, kırmızı ışıkta durulur, yeşil ışıkta geçilir. Yol levhalarına bakılarak kararlar verilir, ancak yol haritası tarafınızdan yapılmaz. Bilinçli düşünme ise, ?harita yapmakla? ilgilidir. Konuyu inceler ve haritasını çıkartırsınız. Haritayı nesnel ve yansız bir şekilde yaparsınız. Bunu yapmak için geniş bir görüş açısına sahip olmanız gerekir. Bu da karşınıza çıktıkça yol levhalarına tepki vermekten çok daha farklı bir şeydir. Yeni bir yol yapmakla ilgilidir. Burada önemli olan dikkati belirli bir noktaya yönlendirmek ve bunu yapabilecek bir yönteme sahip olmaktır. Özetle, ?harita yapıcı? tür düşünme, o anki ortamdan uzaklaşmayı gerektirir? (De Bono E, 1997).

Fonksiyon ve kapasitesine göre düşünmeyi, istemsiz ve istemli düşünme olarak gruplandırabiliriz. İstemsiz düşünme; sıradan ve kalitesiz düşünmedir. Bloom?un sınıflamasına göre ?düşük seviyede? düşünmedir. İstemli düşünme ise, disipline edilmiş, kaliteli, gizli bilgiyi açığa çıkartan, yenilikçi, ?yüksek seviyede? düşünmedir.

Düşünme fonksiyonu ve kapasitesi, istemsiz düşünmeden istemli düşünmeye doğru sürekli ve sınırsız bir şekilde geliştirilebilir. Böylece beyin kapasitesindeki kullanma oranı artar. Tahminlere göre; sokaktaki insan, beyin kapasitesinin %1?ini, okuma yazma ve beyin faaliyetleri ile uğraşan kişiler %4-5?ini ve dahiler %10-15?ini kullanabilirler. Ortalama bir insan, günde 65 000 düşünce kullanır. Bu düşüncelerin %95?i bir gün önceki düşüncelerle aynıdır. Bunlar istemsiz, kontrol dışı olan ve bireyin günlük yaşamını ?alışkanlık? halinde düzenleyen düşünmelerdir (Kavaklı AE, 2005).